یبوست چیست؟
یبوست از دسته بیماری های گوارشی می باشد که بیمار در آن از حالت سفت بودن مدفوع رنج می برد. به طور کلی افرادی که کمتر از 3 بار در هفته اجابت مزاج دارند، حرکات روده ای سخت و کمی دارند که این عارضه یبوست به شمار می رود.
پس این عارضه به دو معنی حرکات کم شکمی و سفت بودن مدفوع تلقی می شود. یبوست دارای دو نوع حاد و مزمن است که نوع حاد آن طی 1 الی 2 هفته قابل درمان است اما نوع مزمن آن تا 3 ماه همراه فرد خواهد بود.
این بیماری در همه افراد در هر سن و سالی پدید آمده و می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
علت یبوست
پدید آمدن بیماری یبوست می تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. وجود بیماریهای زمینه ای، تغذیه، عوامل محیطی از اصلی ترین عوامل این بیماری به شمار می روند.
برخی از عوامل موثر در به وجود آمدن و علت یبوست در زنان و مردان عبارت اند از:
- رژیم غذایی نامناسب
- بی تحرکی
- عدم نوشیدن آب
- استرس و اضطراب
- سندروم روده تحریک پذیر
- برهم خوردن هورمونهای بدن
- مصرف دارویی خاص که سبب این عارضه می شود
- تنگی روده
- عوارض ناشی از عمل جراحی و بیهوشی
- تنگی مقعد
- عدم مصرف میوه ها و سبزیجات که فیبر مورد نیاز بدن را تامین می کنند
- سرطان های مقعد، روده یا رکتوم
- مصرف مشروبات الکلی و دخانیات
- کم کاری غده تیروئید
- تغییرات محیطی مانند سفر
علائم بیماری یبوست
افرادی که دچار بیماری یبوست هستند، علائمی را تجربه خواهند کرد که تا حدودی می تواند دردناک باشد. هرچه یبوست مزمن تر باشد علائم نیز دردناک تر بوده و بیمار را با سختی بیشتری رو به رو میکند.
برخی از این علائم عبارت اند از:
- مدفوع بسیار سفت و خشک
- اجابت مزاج کمتر از 3 بار در هفته
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه شکم
- مدفوع گلوله گلوله و ریز
- در مواردی خروج ترشح مقعدی
- فشار و زور زدن هنگام دفع مدفوع (زیرا مدفوع به حالت عادی خارج نمی شود)
- بوی بد دهان و تنفس بد بو
- ناراحتی های معده
- احساس نفخ و باد در شکم
- کاهش اشتها
- نفخ شکم
- درد معده
- حالت تهوع
- درد، سوزش یا خونریزی مقعدی پس از اجابت مزاج
عوارض یبوست
یبوست به طور کلی بیماری خطرناکی نیست. اما می تواند سبب بروز بیماری های دیگری چون بیماری های نشیمنگاهی از جمله زخم مقعدی یا دیگر بیماری های گوارشی شود. برای مثال خونریزی های مقعدی که پس از اجابت مزاج رخ می دهد می تواند سبب کم خونی شده و فرد را با مشکل جدی همراه کند. بنابراین درمان یبوست یک امر مهم است که باید جدی تلقی شود چرا که ممکن است رد طولانی مدت به دلیل وارد کردن فشار سبب گرفتگی یا اسپاسم مقعد شود. همچنین این بیماری می توانند بواسیر یا هموروئید و یا شقاق را به همراه بیاورد.
همچنین میزان کم حرکات روده ای ناشی از یبوست می تواند سبب انسداد روده شده و فرد را نیازمند انجام جراحی نماید. البته باید بدانید در برخی موارد خود بیماری انسداد سبب یبوست می شود که نیاز به درمان اساسی دارد. البته این نکته را نیز بدانید که یبوست در دراز مدت ممکن است است با گشادی مقعد همراه بوده و ممکن است آسیب جدی به عضلات این ناحیه وارد کند.
شقاق
شقاق از عوارض شایعی است که یبوست شدید به همراه می آورد. این بیماری به معنای چاک خوردگی، شکاف و زخم در قسمت انتهایی روده و مقعد است که می تواند درد، سوزش، خارش و خونریزی شدید را به همراه آورد. چنانچه مدت زمانی که فرد به یبوست دچار است طولانی شود، سبب به وجود آوردن شقاق مزمن شده شکاف های عمیقی در ناحیه نشیمنگاهی به وجود آورد.
بواسیر یا هموروئید
بواسیر یا هموروئید از دیگر عوارض یبوست است که بسیار دردناک می باشد. این دو بیماری ناشی از فشار و زوری که مدفوع هنگام عبور به دیواره روده وارد می کند پدید می آید. بواسیر به بیرون زدن رگ های متورم و و خونی از مقعد تلقی می شود که بسیار دردناک بوده و می تواند سبب مختل کردن فعالیت های روزانه فرد شود.
بیرون زدگی مقعدی دراثر یبوست
افتادگی رکتوم یا بیرون زدگی مقعدی در اکثر اوقات با بیماری بواسیر اشتباه گرفته می شود. اما باید بدانید بواسیر، رگ های ملتهب و خونی است که از روده بیرون می زنند. اما افتادگی رکتوم، به جا به جایی دهانه مقعد گفته می شود که گاهی به داخل و گاهی به خارج جا به جا می گردد و عوارضی چون بی اختیاری مدفوع و گاز معده را به همراه دارد.
راه های پیشگیری
پیشگیری از ابتلا به یبوست بسیار ساده بوده و درصورتیکه بیماری در اثر عوامل جدی نباشد، با چندین فعالیت ساده میتوان آن را کنترل نمود. افراد می توانند با رعایت برخی نکات بسیار ساده از بروز یبوست پیشگیری نموده و آن را کنترل کنند.
برخی از راهکار های پیشگیری از یبوست عبارت اند از:
- سبزیجات و انواع میوه ها به رژیم غذایی خود اضافه نمایید
- از غلاتی چون برنج، گندم و جو دو سر استفاده نمایید
- از مصرف حبوبات غافل نشوید
- آب کافی بنوشید ( 8 الی 10 لیوان در روز)
- ورزش کنید و فعالیت بدنی داشته باشید
- از خوردن غذاهای سرخ شده خودداری نمایید
- الکل و دخانیات را کنار بگذارید
- در مصرف کافئین تعادل را رعایت نمایید
بهترین درمان یبوست شدید
چنانچه یبوست شدید، ناشی از بیماری دیگری نباشد، با رعایت برخی نکات و یا تغییرات عادات روزانه و فعالیت ها قابل درمان خواهد بود. برای مثال شما می توانید به مدت 1 هفته از روشهای درمان خانگی یبوست کمک بگیرید، اما در صورتی که علائم بهبودی را مشاهده نکردید، بهترین راه مراجعه به پزشک و به کارگیری روشهای پزشکی است.